Inleiding - Woonlastenmonitor

Dit is de eerste publicatie van de Woonlastenmonitor. In dit hoofdstuk vind je het voorwoord, de leeswijzer en de onderzoeksmethode.

Inleiding

inzicht in de betaalbaarheid van hypotheken

Woonlastenmonitor

Vier onderzoeksgebieden en NHG-achterstandsdata

Hierbij kijken we naar het landelijke gemiddelde en ontwikkelingen in de twaalf provincies van Nederland. We hopen dat we met dit instrument ervoor zorgen dat ontwikkelingen en betaalproblemen vroegtijdig gesignaleerd worden en dat meer partijen zich bij deze monitor aan zullen sluiten, zodat het een nog krachtiger activeringsinstrument wordt waarmee we woningeigenaren kunnen blijven ondersteunen.

Met vriendelijke groet,

Carla Muters
Voorzitter Raad van Bestuur NHG

VOORWOORD

Voor je ligt de eerste Woonlastenmonitor, die inzicht biedt in de betaalbaarheid van woonlasten onder woningeigenaren met een hypotheek in Nederland. In 2022 ontstonden hiervoor de eerste plannen toen er sprake was van toenemende financiële zorgen en onzekerheid in de maatschappij. Denk aan het begin van de oorlog in Oekraïne, hogere kosten voor levensonderhoud en de sterk gestegen energieprijzen. De inflatie bereikte het hoogste punt sinds 1975.

Uit eigen onderzoek van NHG uit juni 2023 bleek dat Nederlandse woningeigenaren met een hypotheek financiële zorgen hadden, hoewel op nationaal niveau geen duidelijke verandering merkbaar was in achterstanden op hypotheekbetalingen. Als onafhankelijke stichting die een vangnet biedt aan 1,4 miljoen huishoudens met een hypotheek, willen we meer inzicht bieden in betalingsproblematiek en zorgen van woningeigenaren. En signalen erkennen en herkennen die van invloed zijn op de betaalbaarheid van hypotheken.

Vanuit deze gedachte heeft NHG de Woonlastenmonitor ontwikkeld, waarbij we data over achterstanden combineren met marktonderzoek naar het sentiment van woningeigenaren met een hypotheek in Nederland.

Carla Muters

Vier onderzoeksgebieden en NHG-achterstandsdata

Financiële buffer
Naast de inkomsten en uitgaven is de buffer om financiële tegenvallers op te vangen van belang bij de mate van financiële zorgen. Hoe zit het met de financiële buffer van de woningeigenaren en in hoeverre kunnen zij een onverwachte uitgave opvangen?

Financiële zorgen
De verschillende situaties bij woningeigenaren leiden tot verschillende gevoelens over hun financiële situatie. Het thema financiële zorgen gaat in op deze gevoelens. Hebben zij stress of liggen zij regelmatig wakker?

NHG-betalingsachterstanden
In dit thema vind je de achterstandsdata van NHG. Dit betreft zowel actuele als historische achterstandsdata. Vergelijk hier de actuele data met de voorgaande jaren.

De Woonlastenmonitor geeft inzicht in betalingsproblematiek en bijkomende zorgen van woningeigenaren met een hypotheek in Nederland. De zorgen worden inzichtelijk gemaakt door te onderzoeken wat woningeigenaren vinden van hun financiële huishouden en hoe zij zich daarover voelen.

Inkomsten en uitgaven
Dit thema gaat in op de ervaring van woningeigenaren over de hoogte van hun inkomen afgezet tegen de maandelijkse uitgaven. Is er genoeg ruimte om alle lasten te betalen of is er aanpassing nodig in het inkomsten- en uitgavenpatroon?

Betalingsproblemen
In dit thema wordt gekeken naar de ervaring van woningeigenaren met het betalen van hun woonlasten. Vinden de woningeigenaren dat zij moeite hebben om de woonlasten te betalen en hebben zij al eens achterstanden op de hypotheek gehad?

Vier onderzoeksgebieden en NHG-betalingsachterstanden

Leeswijzer

NHG-betalingsachterstanden

Bij historische reconstructies in de NHG-analyses worden alleen garanties meegenomen die op dat moment actief waren. Dit wil zeggen dat een garantie onderdeel uitmaakt van de analyses vanaf het moment dat de eerste lening waarvoor NHG garant staat is afgesloten. Tot het moment waarop de laatste lening binnen de garantie is beëindigd.

Voor de Woonlastenmonitor gebruikt NHG met name de garanties met betalingsachterstand. Deze data geeft inzicht in de betalingsproblematiek met betrekking tot hypotheken in Nederland. Voorheen werden achterstanden pas gemeld wanneer de achterstand een hoogte had bereikt van drie maandtermijnen, maar de laatste jaren is dit verlaagd naar twee maandtermijnen. Om de definitie van achterstand stabiel te houden, classificeren we een garantie met betalingsachterstand pas als zodanig bij een achterstand van drie maandtermijnen of hoger.

NHG staat borg voor 1,4 miljoen hypotheken. Deze borgstellingen heten garanties. De volledige garantieportefeuille van NHG is onder te verdelen in garanties met een achterstand en garanties zonder een achterstand.

Garanties zonder betalingsachterstand: Bij deze garanties zijn bij NHG geen betalingsachterstanden bekend.

Garanties met betalingsachterstand: Bij deze garanties zijn bij NHG wel betalingsachterstanden bekend.

De NHG-analyses gaan uit van de gegevens die op het moment van analyseren bij NHG bekend zijn. Er zijn situaties waarbij er wel betalingsachterstanden zijn, maar dat die niet bij NHG bekend zijn. Deze situaties worden niet meegenomen in de NHG-analyses.

Garanties kunnen na verloop van tijd veranderen. Voorbeelden hiervan zijn aanvullende leningen, herstructureringen en herfinancieringen. Wijzigingen kunnen pas verwerkt worden in de garanties nadat deze bij NHG bekend zijn. Om een zo nauwkeurig mogelijke weergave te bieden worden dergelijke wijzigingen meteen meegenomen in de NHG-analyses op het moment van bekendwording.

Onderzoeksmethode Woonlastenmonitor

Betrouwbaarheid
Er is gekozen voor een gelijkmatige verdeling van de netto steekproef over de provincies om de zeggingskracht per provincie zoveel mogelijk gelijk te houden. Om de zeggingskracht per provincie te vergroten is er in de rapportage voor gekozen om voortschrijdende halve jaren met elkaar te vergelijken. Het blijft echter steekproefonderzoek met de daarbij behorende statistische beperkingen.

Vragenlijst
De formulering van de vraagstelling betreft een coproductie van NHG met Miles Research. Deze vragenlijst is vervolgens geprogrammeerd en online aan de steekproef voorgelegd.

Uitvoering
Miles Research voert het consumentenonderzoek uit in opdracht van NHG. Miles Research is lid van de Data & Insights Network (DIN), het Expertise Center voor Marketing Insights, Onderzoek en Analytics. Miles Reseach is in het bezit van zowel ISO-certificering 27001:2022 (informatiebeveiliging) als 27701:2019 (privacy). Dit waarborgt een onafhankelijke en professionele uitvoering van het onderzoek.

In het kader van de Woonlastenmonitor wordt elk kwartaal een grootschalig onderzoek uitgevoerd onder woningeigenaren met een hypotheek in Nederland. De steekproef voor dit onderzoek wordt geselecteerd uit een groot online consumentenpanel, representatief voor de Nederlandse populatie. De steekproef betreft een quota steekproef, waarbij elk kwartaal per provincie gestreefd wordt naar netto 200 afgeronde vragenlijsten, zo gelijk mogelijk verdeeld over grote gemeenten (G45) versus de rest. Op deze wijze worden in totaal ca. 2.400 afgeronde vragenlijsten gerealiseerd. Teneinde mogelijke ruis in de resultaten te reduceren vinden vervolgmetingen zoveel mogelijk plaats op een verse steekproef.

De netto steekproef wordt elk kwartaal herwogen per quotum (provincie). Hierbij wordt gewogen naar de verdeling op de kenmerken leeftijd, geslacht, opleiding en wel/niet stedelijk (G45). Ten behoeve van de rapportage van de cijfers voor heel Nederland vindt een correctie plaats voor de verhouding per provincie.

De populatiegegevens voor deze weging worden verkregen uit de Gouden Standaard. Dit is een uniek ijkingsinstrument voor nationale en regionale steekproeven, ontwikkeld door branche organisatie Data & Insights Network (DIN, voorheen MOA) en is gebaseerd op gegevens van het CBS.

Disclaimer

Dit onderzoek is uitgevoerd met de meest nauwkeurige methoden en technieken die beschikbaar zijn op het moment van publicatie. De resultaten en conclusies zijn gebaseerd op data die is verzameld en geanalyseerd. Hoewel alle mogelijke zorgvuldigheid in acht is genomen bij het verzamelen en analyseren van de data, kan er geen rechten worden ontleend aan de data die beschikbaar is in Woonlastenmonitor. Bovendien kunnen de resultaten en conclusies van dit onderzoek veranderen als er nieuwe data of informatie beschikbaar komen. NHG is niet aansprakelijk voor eventuele schade of verlies die voortvloeit uit het gebruik van de informatie uit de Woonlastenmonitor.